Een blik in het fotografisch archief van Stijn Streuvels met de expo Oogen die kijken

Op 3 oktober 2021 is het 150 jaar geleden dat schrijver Stijn Streuvels werd geboren. Voor het Letterenhuis is dit de aanleiding om het dubbeltalent Streuvels in de kijker te zetten. Met de expo Oogen die kijken toont het Letterenhuis dat Streuvels niet alleen een getalenteerd, gewaardeerd en gevierd schrijver was, maar ook een begenadigd fotograaf.

Het Letterenhuis brengt met de tentoonstelling Oogen die kijken de relatie tussen het literaire en het fotografische werk van Stijn Streuvels (1871-1969) voor het voetlicht. De curatoren Arne De Winde en Lieven Van Speybroeck zetten een spannend samenspel tussen Streuvels’ fotografie en zijn literaire werk op, waardoor er een nieuwe kijk op beide werkvelden van de schrijver ontstaat. De bezoeker maakt kennis met een grote selectie foto’s uit het Streuvelsarchief.

"De expo nodigt de bezoeker uit om verbanden te leggen tussen de beelden en teksten van Streuvels en zo de nauwe samenhang te ontdekken tussen zijn literair schrijven en zijn fotografisch capteren.”
​- Nabilla Ait Daoud, schepen voor cultuur stad Antwerpen

Minder bekende kant van Streuvels

Streuvels was een rigoureus observator van het alledaagse. Dat zijn priemende blik ook een neerslag vond in fotografisch werk is minder bekend. Naast een omvangrijk oeuvre van tientallen romans, novelles en verhalen omvat Streuvels’ archief ook een opzienbarende collectie van duizenden foto’s.

"Met Oogen die kijken toont het Letterenhuis voor het eerst een selectie uit het unieke fotoarchief van Streuvels. De collectie telt enkele duizenden negatieven en afdrukken. Dit fotoarchief is uniek, alleen al omdat het een levensloop en een tijdperk van bijna een eeuw documenteert, maar tevens omdat het laat zien hoe Streuvels precies kijkt."
​- Nele Hendrickx, directeur van het Letterenhuis

Door de ogen van Streuvels

In de expo laten de curatoren Arne De Winde en Lieven Van Speybroek de bezoeker de eigenzinnige blikrichtingen van Streuvels volgen. Wat opvalt in de foto's is dat Streuvels' ogen steeds worden getrokken naar dezelfde 'omstaande dingen', zoals hij ze zelf noemde. Het gaat daarbij om bustes en paden, plekken en processies, dieren en vooral mensen. Niet het minst focust hij zich op zijn familie en zichzelf, waardoor de fotografische collectie een bijzonder intieme inkijk in zijn leven biedt.

“Als de expo iets wil tonen, dan is het wel dat Streuvels een speelvogel was. Wat uit de foto’s spreekt, is het plezier van het kijken. En van het klooien. De camera is Streuvels’ speeltuig, waarmee hij schalks en spitsvondig omspringt." ​
​– Arne De Winde en Lieven Van Speybroeck, curatoren van de expo Oogen die kijken

Ook trok Streuvels erop uit en was de camera zijn manier om het ‘andere’ vast te leggen. Van groot belang is Streuvels’ Palestinareis in 1935. De expo besteedt bijzondere aandacht aan deze rondreis in het Middellandse Zeegebied, waarin Streuvels' manier van kijken op de proef werd gesteld. Ook hier laat de expositie zien hoe zijn ogen toch steeds weer naar dezelfde elementen getrokken worden, en hoe hij die in steeds weer nieuwe constellaties vastlegt.

Uit het fotografisch archief van Stijn Streuvels - collectie LetterenhuisUit het fotografisch archief van Stijn Streuvels - collectie Letterenhuis

Uit het fotografisch archief van Stijn Streuvels - collectie LetterenhuisUit het fotografisch archief van Stijn Streuvels - collectie Letterenhuis

Uit het fotografisch archief van Stijn Streuvels - collectie LetterenhuisUit het fotografisch archief van Stijn Streuvels - collectie Letterenhuis

Meer beeldmateriaal op pers.letterenhuis.be/media/album/13679

Praktisch

Oogen die kijken. Een blik in het fotografisch archief van Stijn Streuvels

Persbezoek op aanvraag

Journalisten kunnen op aanvraag de expo Oogen die kijken bezoeken en de curatoren spreken. Gelieve hiervoor een afspraak te maken via Inge De Rouck:

Over de curatoren

Lieven Van Speybroeck is grafisch ontwerper, scenograaf, curator en beeldend kunstenaar. Hij maakt deel uit van het grafische duo Oliver Ibsen. In zijn onderzoek gaat hij op zoek naar hedendaagse en alternatieve ontsluitingsvormen voor archieven, met een sterke focus op duurzame ontwerp- en presentatiemethodes. Hij werkte mee aan tal van tentoonstellingen en publicaties van het FOMU in Antwerpen.

Arne De Winde is auteur, curator, organisator, vertaler en televisiemaker. Hij is als docent en onderzoeker verbonden aan UHasselt en de LUCA School of Arts. Als literatuurwetenschapper gaat zijn belangstelling onder meer naar de literatuur uit het interbellum, met een bijzondere aandacht voor regionale of dialectliteratuur, herinnering, en de relatie tussen woord en beeld.

Van Speybroeck en De Winde zijn als onderzoeker verbonden aan de PXL-MAD School of Arts in Hasselt en zijn ook beiden redacteur van het tijdschrift rekto:verso en hoofdredacteur van het online tijdschrift COLLATERAL. Gezamenlijk richtten zij in Geraardsbergen het artistieke shoppingcentrum Denderland op; de voorbije jaren realiseerden zij publicaties, tentoonstellingen en performances waarbij onder meer fotografisch werk in de publieke ruimte werd ontsloten.

Randprogramma

Openingsweekend

Op 2 en 3 oktober is de expo Oogen die kijken in het Letterenhuis gratis te bezoeken. Tickets zijn vooraf online te reserveren.

Verjaardag Streuvels op 3 oktober

Het Letterenhuis viert de 150ste verjaardag van Stijn Streuvels met een perentaartrecept uit de bakkerij van de familie van Streuvels.

Radiodocumentaire over Stijn Streuvels

3 oktober, de verjaardag van Streuvels, start een radioreeks over de schrijver, gemaakt door Klara in samenwerking met het Letterenhuis en Het Lijsternest.

‘Streuvels’ brengt de schrijver tot leven met kenners en liefhebbers van zijn werk: schrijfbroeders en -zusters van vandaag, nazaten van zijn beste vrienden, zijn kleindochter. Wie was deze bakker die wereldberoemd schrijver werd en uit vinnige ogen keek? Die zijn Lijsternest liet bouwen in de stijl van de streek? En die het gevecht van de stippelmens beschrijft in de oneindige natuur?

Te beluisteren op Klara op zondag 3, 10 & 17 oktober van 18 tot 20uur, in de Klara app, of als podcast. Met Gudrun De Geyter.

Activiteiten

Het Letterenhuis plant een reeks aan activiteiten over Streuvels en fotografie, over schrijvers en hun memoires, over het oeuvre van Streuvels als inspiratie voor makers vandaag.

Publicaties

Stijn Streuvels. Fotografisch werk

Uitgeverij Hannibal Books maakt naar aanleiding van de 150ste verjaardag van Stijn Streuvels een eigenzinnige selectie uit het omvangrijke fotoarchief van Stijn Streuvels en brengt zo de fotograaf Stijn Streuvels in beeld. Streuvels' uitgebreide fotoverzameling, waaronder honderden glasnegatieven uit de vroegste periode, maakt deel uit van de collectie van het Letterenhuis. Veel foto’s in het boek worden voor het eerst gepubliceerd.

Ingooigem. Herinneringen uit het verleden

Stijn Streuvels maakte vanaf zijn zeventigste verjaardag uitgebreid de balans op van zijn leven met een autobiografische trilogie. De titels verwijzen naar de plattelandsdorpen waar hij gewoond had: Heule, het geboortedorp waar hij zijn jeugd doorbracht; Avelgem, het dorp van zijn adolescentiejaren en pril schrijverschap; en Ingooigem, het dorp waar hij in 1905 zijn eigen woning ‘Het Lijsternest’ bouwde en tot aan zijn dood woonde. Het is een tekst vol herinneringen, anekdotes en reflectie op wat er in zijn leven werkelijk toe deed.

Deze uitgave is aangevuld met een niet eerder gepubliceerd cahier vol trefzeker geschreven schetsen, die samen een zelfportret van Streuvels’ persoonlijkheid vormen. Het boek bevat een voorwoord van archivaris Jeroen Cornilly, een nawoord van kleindochter Leentje Vandemeulebroecke en een selectie foto’s van Stijn Streuvels.

Het uitzicht der dingen. Elke zondag een lijn

'Het uitzicht der dingen. Elke zondag een lijn' is de titel van een project met jonge schrijvers en illustratoren. Het ‘Collectief van de Letterzetter’ van de bibliotheek van Kortrijk en Het Lijsternest slaan de handen in elkaar om jonge schrijvers en illustratoren aan het werk te zetten. De auteurs laten zich door het oeuvre van Streuvels inspireren bij het schrijven van een literaire én een persoonlijke, beschouwende tekst. Hun teksten worden geïllustreerd door jonge grafici. Ambassadeurs Anneleen Van Offel, Joost Devriesere en Gerda Dendooven begeleiden de jonge makers tijdens het project, dat uitmondt in een publicatie én in een rondreizende tentoonstelling.