Kristien Hemmerechts draagt persoonlijke schriften en brieven over aan het Letterenhuis

Het Letterenhuis verwelkomt het archief van Kristien Hemmerechts. Het bevat manuscripten en honderden brieven van bekende schrijvers zoals Leonard Nolens, Patricia De Martelaere, Stefan Hertmans en haar overleden echtgenoot Herman de Coninck. Ook persoonlijke, niet gepubliceerde schriften en tal van foto’s maken deel uit van het archief.

Het archief overspant de volledige literaire carrière van Hemmerechts (tot nu toe), startend bij haar eerste Engelstalige notitieboekjes als schrijfster (februari 1982) en doorlopend tot en met haar meest recente roman Ik ben Emma (2020). De schrijfster, bekend om haar sobere en trefzekere stijl, geeft hiermee een inkijk in het ontstaan van haar literaire werk. Archiefstukken zoals haar borstkankerdagboek en brieven bieden ook een blik op haar persoonlijke leven.

Hemmerechts zelf over haar archief: ‘In veel opzichten zijn deze schriften erg intiem. Ze vormen de basis voor wat gepubliceerd is (romans, korte verhalen, essays, reisverhalen, dagboeken), daar is weinig intiems aan, maar er staan ook zinnen in waarin ik een gedachte uitprobeer of neerschrijf wat me bezighoudt, wat ik probeer te begrijpen. Wie ze leest, zit even mee in mijn hoofd.’

Foto: Victoriano Moreno

Een pakketje per werk

Het grootste deel van het archief bestaat uit pakketjes die de schrijfster per roman, (reis)verhaal of essay samenstelde: onderzoeksmateriaal, correspondentie, (reis)dagboeken, maar in het bijzonder ook tal van notitieschriften waarin een roman of verhaal van basisidee tot volledige uitwerking te volgen is. Hemmerechts is iemand die zweert bij pen en papier, althans voor de eerste versies. Pas in een latere fase schakelt ze over op een tekstverwerker. Daarom ook zijn er zoveel handschriften bewaard.

De wijze waarop ze nieuw werk creëert, maar ook de orde en verhelderende notities die ze toevoegde aan het archief, maakt dat iedereen, van liefhebber tot ervaren onderzoeker, zijn weg kan vinden in het archief. Kristien Hemmerechts schrijft daarover in haar handleiding bij het archief:

‘Voor de lezer en/of onderzoeker wordt het puzzelen, maar – hopelijk – ook een fascinerende ontdekkingsreis (schrijf ik hier optimistisch). Ik denk dat je vooral ziet dat schrijven voor mij een zoektocht is, en dat ik zeker niet de schrijfster ben bij wie meteen de definitieve versie uit haar pen rolt.’

Archief van een hedendaagse auteur

Het hoeft niet te verbazen dat juist deze schrijfster, middenin haar schrijfcarrière, haar archief met volle overtuiging aan het Letterenhuis overdraagt. Als literatuurdocente aan de KU Leuven Campus Brussel – met pensioen sinds september 2020 – en zelf regelmatig op onderzoek in archiefinstellingen, kent ze de waarde van goed ontsloten archieven.

Nabilla Ait Daoud, schepen voor Cultuur: “Als ‘geheugen van de Vlaamse literatuur’ bewaart het Letterenhuis ruim twee miljoen brieven en handschriften, 130.000 foto's en 50.000 affiches. De literaire correspondenties, handschriften en documentatie vormen ideaal bronnenmateriaal voor onderzoek, teksteditie, biografie en literatuurgeschiedenis. Het Letterenhuis ontvangt ook de archieven van hedendaagse auteurs met open armen. Kristien Hemmerechts’ lange en veelzijdige carrière, haar openheid die ook in het archief terug te vinden is, en haar werkwijze maken dat er heel veel interessante invalshoeken zijn voor een kennismaking met en onderzoek naar het werk en leven van de bekende schrijfster.”

Het archief kan na afspraak worden geraadpleegd in de leeszaal van het Letterenhuis. Veel, maar niet alle documenten zijn raadpleegbaar. Op sommige berust een embargo tot latere datum.

Praktisch

De leeszaal van het Letterenhuis is alleen na afspraak te bezoeken, op dinsdag, woensdag, donderdag en vrijdag, 9:30-12:30 en 13:30-16:30. Een afspraak kan gemaakt worden via mail naar letterenhuis_leeszaal@antwerpen.be of op het nummer +32 3 222 93 20. Voor meer informatie zie: https://www.letterenhuis.be/nl/pagina/leeszaal-open-op-afspraak.